Τι σημαίνει η λέξη «Τσούλα». Μπορεί η γλώσσα της πατριαρχίας να κατασκευάσει την πραγματικότητα;

Όταν οι άνθρωποι μιλούν ο ένας στον άλλο, ο κόσμος κατασκευάζεται.

Η Κοινωνική Ψυχολογία επισημαίνει το ρόλο της γλώσσας στον καθορισμό (κατασκευή) της πραγματικότητας.

Έτσι λοιπόν, οι έννοιες που μοιραζόμαστε, κατασκευάζονται και ανακατασκευάζονται μέσω της γλώσσας.

Οι τρόποι κατανόησης του κόσμου δεν προέρχονται από την αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά από τους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε, από την κουλτούρα μας, από το παρελθόν και το παρόν.

Είμαστε γεννημένοι σε έναν κόσμο, όπου υπάρχουν ήδη, τα εννοιολογικά πλαίσια και οι κατηγορίες που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι στον πολιτισμό μας.

Αυτές οι κατηγορίες κατασκευάζονται από όλους τους ανθρώπους, καθώς αναπτύσσονται μέσω της χρήση της γλώσσας, και έτσι αναπαράγονται καθημερινά από όλους όσους μοιράζονται έναν πολιτισμό και μια γλώσσα.

Η θηλυκότητα και το τι είναι αποδεκτό για μία γυναίκα, είναι κάτι που μαθαίνουν οι νέες γυναίκες μέσω των λεκτικών διαπραγματεύσεων τόσο με άλλες γυναίκες, όσο και με άλλους άντρες.

Όμως, πως έχει συμβάλλει η πατριαρχία σε αυτές τις διαπραγματεύσεις;

Το καταστροφικό αποτέλεσμα της σημερινής πατριαρχικής κοινωνίας είναι η θηλυκή μείωση. Αυτό έχει οδηγήσει τη γυναίκα να θεωρείται ως σεξουαλικό αντικείμενο, ελευθέρων ηθών, και οτιδήποτε άλλο με άσεμνους χαρακτηρισμους.

Άλλωστε...έχετε σκεφτεί ποτέ, πόσες λέξεις μπορούν να χαρακτηρίσουν αρνητικά μία γυναίκα και πόσες έναν άνδρα;

Αυτές οι λέξεις αγαπητέ/η αναγνώστη/στρια μπορούν να ορίσουν τον τρόπο που συμπεριφέρεσαι, συναναστρέφεσαι, μέχρι και τον τρόπο που ντύνεσαι.

Εφόσον, η λανθασμένη πατριαρχική δομή της κοινωνίας, έχει κάνει τον άντρα "μαμάω και δέρνω" και την γυναίκα "κάνω σεξ και σου παίρνω αυτά που έχεις", είναι λογικό επακόλουθο να γίνεται ο άντρας «ούγκανος» και η γυναίκα «τσούλα».

Ένα παράδειγμα μελέτης που χρησιμοποιώ στην τάξη που διδάσκω στο μάθημα «Κριτικής Κοινωνικής Ψυχολογίας» στο City Unity College, είναι το πως η λέξη “slut” (μπορείτε να το μεταφράσετε όπως θέλετε) μπορεί να ορίσει το πως συμπεριφέρονται τα «καλά κορίτσια» στην Ελλάδα.

Οι γυναίκες που μεγαλώνουν στην Ελληνική κοινωνία, μαθαίνουν το τι είναι αποδεκτό γι’αυτές, μέσω των συζητήσεων που κάνουν, είτε με τις φίλες τους, είτε ακούγοντας συζητήσεις αγοριών.

Σας παραθέτω μερικά αποσπάσματα από συνεντεύξεις γυναικών στο παρελθόν, για να κατανοήσετε, το πως οι καθημερινές συζητήσεις που κάνουμε με τους/τις φίλους/φίλες μας μπορούν να ενισχύσουν την πατριαρχία.

(1) Τα «καλά κορίτσια» δεν το κάνουν από το πρώτο ραντεβού.

Λέει η Μαρία

«Οι γυναίκες δεν πρέπει να κάνουν σεξ την πρώτη νύχτα, ακόμα και αν ένα κορίτσι αρέσει πολύ σε ένα αγόρι....αν ήθελε να πάει μαζί του, δεν θα κοιμόταν μαζί του την πρώτη νύχτα γιατί μπορεί να πάρει τη λάθος ιδέα "

(2) Τα «καλά κορίτσια», δεν έχουν μεγάλη σεξουαλική ιστορία

«Υποθέτω ότι υπάρχουν μερικοί από τους φίλους μου, που θα μου ήταν δύσκολο να γνωρίζουν τις σεξουαλικές εμπειρίες μου και με πόσους έχω πάει...πιθανότατα να με σχολίαζαν αρνητικά. Πρέπει να είμαστε προσεκτικές σε ποιους τα λέμε αυτά», μας λέει η Γεωργία.

Τα «καλά κορίτσια» στην Ελλάδα, δεν μιλούν δημοσίως για το σεξ, διότι αυτό σημαίνει ότι θα είναι και πιο εύκολα προσβάσιμες από τους άνδρες θηρευτές και μπορούν να χαρακτηριστούν ως «τσούλες». Επίσης, τα «καλά κορίτσια» στην Ελλάδα, δεν κουβαλούν στην τσάντα τους προφυλακτικά, διότι αυτό σημαίνει ότι ψάχνονται για σεξ, άρα είναι και «τσούλες».

Αυτή η λέξη λοιπόν, έχει δημιουργήσει μία πραγματικότητα για το τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό, το πως πρέπει να ντυθείς, να χτενιστείς και να μιλήσεις.

Αυτή η λέξη και όλοι οι άσεμνοι χαρακτηρισμοί που αποδίδονται σε μία γυναίκα, είναι η εξουσία της γλώσσας στην (ακόμη) συντηρητική κοινωνία της χώρα μας.

Δρ. Σωτήρης Δεδελούδης

Καθηγητής Κοινωνικής και Δικαστικής Ψυχολογίας

City Unity College